در کودکان سنین پیش از دبستان (معمولا ۲ تا ۶ سال) در اکثر موارد به علت نارسایی و ناکامل بودن رشد سیستم عصبی‌ـ‌عضلانی مربوط به مهارتهای گفتاری، دوره‌ای از ناروانی طبیعی گفتار اتفاق می‌افتد و معمولا با لکنت اشتباه می‌شود. مشاهده شده که بعضی والدین عکس‌العملهای تعجب، احساس نگرانی، اعتراض، تنبیه، تحقیر و تصحیح گفتار کودک را نشان می‌دهند.
ویژگیها و تظاهرات ناروانی طبیعی گفتار در کودکان:
- شروع ناروانی طبیعی بین سنین ۲ تا ۶ سالگی گزارش شده است.
- علت عمده ناروانی گفتار، عدم تکامل در رشد سیستم عصبی‌ـ‌عضلانی دستگاه گفتار از لحاظ مهارت، سرعت عملکرد و هماهنگی، و مهارتهای زبانشناختی می‌باشد.
- کودکان در این سنین از این ویژگی خودشان آگاه نیستند.
- کودکان هیچ گونه ترس، تقلا، استرس، اجتناب، و لرزش ندارند.
- عمده‌ترین ویژگی گفتاری این کودکان «تکرار» است بطوریکه این تکرار تنها در سطح کلمه یا هجا یا عبارت اتفاق می‌افتد. تکرار صدا و بخصوص صدای آغازین کلمات وجود ندارد یا خیلی بندرت مشاهده می‌شود.
- تعداد ناروانی‌های گفتار در یک نمونه گفتاری صد کلمه‌ای حدود ده مورد یا کمتر است (صاحبنظران در این مورد اختلاف نظر دارند).
- تکرارها معمولا از یک الگوی مشخص و با قاعده خاصی پیروی می‌کنند.
- تکرارها در زمانیکه کودک خسته، هیجان‌زده، ناراحت یا بیمار است بیشتر می‌شود.
- معمولا توانایی تولید صحیح همه صداها در این کودکان وجود ندارد.
- ناروانی طبیعی گفتار در پسرها نسبت به دختران شایع‌تر است.
احتمال بهبودی خود بخودی در این دوره بسیار زیاد است. البته فعلا نمی‌توان تشخیص داد که کدام کودک بهبودی خودبخودی خواهد داشت.
گاهی تشخیص بسیار دشوار است بویژه وقتی مراجع یک کودک کم سن باشد. این دوره، نوعا طی سالهای پیش از دبستان اتفاق می‌افتد. صاحبنظران در مورد تشخیص اختلال روانی گفتار عقاید مختلفی دارند و برای کودکانی که لکنت می‌کنند درمان را توصیه می‌کنند.
یکی از صاحب نظران در زمینه درمان لکنت، معتقد است کودک ممکن است ناروانی طبیعی داشته باشد چنانچه گفتار او:
- کمتر از ۹ درصد ناروان باشد.
- بیشتر شامل تکرار کل کلمه، تکرار عبارت و بازبینی باشد.
- گفتار راحت و بدون هیچ تنشی تولید شود به ویژه در ابتدای گفته‌ها.
………………………………