حتما تا بحال پیش آمده که راجع به چیزی در مورد فرزندتان با پزشک اطفال یا کسی صحبت کرده باشید. و شاید گاهی این جواب را شنیدید که چیز مهمی نیست. یا گفته شده که شما زیاد حساسیت نشان می‌دهید. یا شاید حتی جوابشان این بوده که بچه خود من هم همین شرایط را داشت و به تدریج که بزرگتر شد بهتر شد و الان دیگر مشکلی ندارد. یعنی در خوش بینانه‌ترین حالت به بهبودی خودبخودی اشاره می‌کنند.
گاهی مادر و پدری که فرزندشان لکنت می‌کند و نگران هستند. از اطرافیان، پدر و مادر خودشان، یا از پزشک یا اشخاص دیگر جوابهای مشابهی می‌شنوند. مثلا مادر یکی از آنها می‌گوید تو خودت هم همینجوری بودی. مدرسه که رفتی خوب شدی….
.
اما چرا؟ این دیدگاه از کجا می‌آید؟ آیا درست است؟ یعنی لکنت خودش خوب می‌شود؟
جواب درست این است که گاهی اینطور است و انگار لکنت خودش خوب می‌شود. اما نمی‌دانیم چطور و کدام بچه؟ یعنی هنوز مشخص نشده که چه اتفاقی می‌افتد که لکنت خودبخود خوب می‌شود. و هنوز نمی‌دانیم که کدام بچه لکنتش خودبخود خوب خواهد شد؟ ممکن است کودک شما باشد. شاید هم نه.
بهبودی از لکنت بدون درمان، که با اصطلاحهای بهبودی خودبخودی یا طبیعی نیز اسم برده شده، مدتهاست که یک معماست. در این سؤال که چرا کودکان بدون درمان بهبود می‌یابند. این بحث نیز وجود دارد که چند درصد از کودکانی که شروع به لکنت کرده بودند، بدون درمان بهبود می‌یابند.
.
تحقیقات و پژوهشهای انجام شده درباره بهبودی خودبخودی
بررسی نتایج پژوهشهای انجام شده، بین ۲۰ تا ۸۰ درصد بهبودی خودبخودی، بدون درمان را نشان می‌دهد. این دامنه گسترده بدلیل تفاوت در روش‌شناسی پژوهشهای مختلف می‌باشد. در بعضی از تحقیقات، از افراد بزرگسال می‌پرسیدند که آیا وقتی بچه بودند لکنت می‌کردند؟ این روش که بازنگرانه نامیده می‌شود، تحت تأثیر عواملی از جمله خاطرات نادرست، ندانستن تعریف درست لکنت، دشواریِ یافتن افرادی که در کودکی تنها دوره کوتاهی لکنت داشته‌اند، قرار دارد.
یایری و امبروز یک گروه ۸۴ نفری از کودکان را تا ۴ سال پس از آغاز لکنت پیگیری کردند. و معلوم شد که پس از این مدت زمان، ۷۴ درصد بدون درمان بهبود یافته‌اند. کلاث و همکاران ۲۳ کودک را به مدت ۶ سال بررسی کردند و ۷۰ درصد بهبودی بدون درمان را گزارش کردند. منسن۵۱ کودک بین سنین ۳ تا ۵ سالگی را بررسی کرد و گزارش کرد که ۷۱ درصد در مدت ۲ سال بهبود یافتند. سپس پیگیری را تا دو سال دیگر ادامه داد. که کودکان به سن ۸ یا ۹ سالگی رسیدند و بهبودی بیش از ۸۵ درصد بود. با این حال این نمودار تحت تأثیر این موضوع است. که پس از دو سال اول تحقیق، احتمالا عده‌ای از کودکان از گفتاردرمانی استفاده کرده‌اند.
چندین بررسی دیگر کودکانی که بهبودی خودبخودی بدون درمان داشتند را با کودکانی که به لکنت ادامه می‌دادند مقایسه کردند. تا بیابند که چه چیزی، کودکانی را که لکنت می‌کنند مشخص می‌کند. یایری و همکاران با مطالعه ۳۲ کودک پیش‌دبستانی، ۱۲ کودک از بین آنها یافتند که بهبودی بدون درمان داشتند و می‌توانستند آنها را از بقیه که به لکنت ادامه می‌دادند، متمایز کنند. آنهایی که بهبود یافته بودند:
- هیچ یک از بستگانشان هرگز لکنت نکرده بودند یا اگر کسی از بستگان آنها لکنت می‌کرده، بهبود یافته بودند.
- در سن پایین‌تری شروع به لکنت کرده بودند.
- مهارتهای آواشناسی و سایر مهارتهای زبانی آنها قوی‌تر بود.
- نمره بالاتری در تست هوش غیرکلامی گرفته بودند.
- احتمال دختر بودنشان بیشتر بود.
.
تحقیقات جدیدتر
در مطالعه بعدی که روی خانواده ۶۶ کودک که همان ۳۲کودک مطالعه قبلی را نیز شامل می‌شد، انجام شد، امبروز، یایری و کاکس برای بهبودی بدون درمان دو عامل دختر بودن و عضو خانواده‌ای بودن که در آن لکنتیها بهبود یافته بودند، را با اهمیت دانستند.
در تحقیقی که کلاث انجام داده بود، نتایج نشان داد که کودکانی که بهبودی بدون درمان داشتند، سیستم حرکتی گفتارشان رسش و پختگی بیشتری داشت. سرعت حرف زدنشان کمتر بود. و مادرانشان سبک تعامل غیررهنمودی داشتند و پیچیدگی زبانی آنها کمتر بود. رومل و همکاران ۷۱ کودک را به مدت ۳ سال بررسی کردند و پی بردند که مادر کودکانی که بهبودی خودبخودی یافتند، در مقایسه با مادر کودکانی که به لکنت ادامه می‌دادند پیچیدگی نحوی در گفتارشان کمتر بوده و کلمات متفاوت کمتری را در حین حرف زدن با فرزندشان بکار می‌بردند.
.
نتیجه‌گیری
اکنون با دانسته‌های امروز می‌دانیم که کودکانی که بهبودی خودبخودی از لکنت داشته‌اند چه ویژگیهای مشترکی داشته‌اند. اما نمی‌توانیم دست روی کودکی بگذاریم و بگوییم که لکنت او خودبخود برطرف خواهد شد.
می‌دانیم که کودکانی که لکنت می‌کنند تعدادشان بیشتر است. یعنی حدودا از هر ۱۰۰ کودک در سنین پیش از دبستان، ۵ تا ۱۵ نفر(بر اساس تحقیقات مختلف) لکنت می‌کنند. اما در سنین بزرگسالی فقط یک نفر از هر ۱۰۰ نفر لکنت می‌کند. یعنی در فاصله پیش از دبستان تا بزرگسالی تعداد زیادی لکنتشان برطرف شده است.
پس نتیجه اینکه خیلی از بچه‌ها لکنتشان برطرف خواهد شد. اما کدام؟ معلوم نیست….
.
برگرفته از کتاب «اصول و فنون مشاوره در درمان لکنت»