یکی از هیجان‌انگیزترین و زیباترین لحظات زندگی هر کسی، زمانی است که فرزندش اولین کلمات را به زبان می‌آورد. بتدریج که اولین کلمات او، تبدیل به جمله و بعدا تبدیل به سخنوری می‌شود، گوئی معجزه‌ای در وجود این وجود دوست داشتنی رخ می‌دهد: معجزه رشد زبان.
مهمترین عوامل مؤثر بر ظهور این معجزه، والدین آگاه و دلسوز هستند. در حقیقت ما بعنوان والد، اولین آموزگار فرزندانمان هستیم. یعنی همان وقتی را که صرف می‌کنید تا به فرزندتان گوش کنید، با او صحبت کنید، برایش قصه یا آواز بخوانید، و یا با او بازی کنید …..، مهارتهای گفتاری و زبانی مهمی را به فرزندتان یاد می‌دهید که تا پایان عمرش، برای او خواهد ماند.
در این نوشتار، بعضی مهارتهای گفتاری و زبانی را که معمولا توقع داریم کودکان در طی رشد گفتار در سنین مختلف بیاموزند بطور خلاصه آمده است. امید است تا حدی مسیر رشد گفتار را برای شما آشناتر کند.
توجه داشته باشید که اگر به وجود تاخیر در گفتار و زبان در فرزندتان مشکوک شدید برای تعیین این امر لازم است به گفتاردرمانی مراجعه کرده و با انجام ارزیابی، مصاحبه و… وجود تاخیر در گفتار و زبان مشخص شود. بنابراین از زدن هر نوع برچسبی به کودک خودداری کنید
.
رشد گفتار از تولد تا ۶ ماهگی
- به شیوه‌های مختلف گریه می‌کند تا بگوید: «من درد دارم، من خیس شدم، من گرسنه‌ام، من تنها موندم»
- صداهای مختلفی تولید می‌کند تا ناراحتی یا خوشحالی خودش را نشان دهد
- غان و غون می‌کند
- صداهای آشنا را تشخیص می‌دهد و دنبال می‌کند
..
رشد گفتار از ۶ تا ۱۲ ماهگی
- دستش را به معنی بای- بای کردن تکان می‌دهد.
- اگر اسمش را صدا کنید پاسخ می‌دهد.
- نام بعضی وسایل آشنا را می‌فهمد.
- نسبت به کتابهای تصویری علاقه نشان می‌دهد.
- به مکالمه کردن دیگران توجه می‌کند.
- احتمال دارد اولین کلمه‌اش را بگوید.
- اگر با او صحبت کنید طوری غان و غون می‌کند که انگار با شما حرف می‌زند.
- ممکن است کلمات «دَ دَ» و «ما ما» را بگوید.
.
۱۲ تا ۱۸ ماهگی
- افراد خانواده و اشیاء آشنا را می‌شناسد.
- با دست بعضی اندامهای بدنش مثل بینی و گوشها را نشان می‌دهد.
- دستورات ساده و یک قسمتی را انجام می‌دهد.
- دو یا چند کلمه را می‌گوید.
- صداهای آشنایی مثل ماشین، هواپیما، پرنده‌ها، را تقلید می‌کند.
- بعضی کلمات را تکرار می‌کند.
- به کسی که حرف می‌زند نگاه می‌کند.
- اگر یادآوری کنید، سلام و بای – بای می‌کند.
- چیزهایی مثل «اوه – اوه» را بیان می‌کند.
- با اشاره کردن، یا با گفتن یک کلمه، چیزی را می‌خواهد.
- می‌تواند چیزی را در کتاب تصویری بشناسد.
.
۱۸ ماهگی تا ۲ سالگی
- حدود ۵۰ کلمه به زبان می‌آورد درحالیکه کلمات بسیار بیشتری را می‌تواند بفهمد.
- وقتی دو نفر با هم حرف می‌زنند، یک کلمه از لابلای گفته‌های آنها را تکرار می‌کند.
- با خودش حرف می‌زند و با تته پته کردن، روده درازی می‌کند ولی طوری است که دیگران معنی حرفهایش را می‌فهمند.
- اسم اسباب بازیها و اشیاء آشنا را می‌گوید.
- جمله‌های ۲ یا ۳ کلمه‌ای می‌گوید مثل: «بابا بای- بای؛ یا همش ریخت».
- شعر و آوازهای ساده را زمزمه می‌کند یا سعی می‌کند بخواند.
- به سری‌های ساده و آهنگین کوتاه (مثل شمارش ریتمیک از ۱ تا ۵) یا بازیهای انگشتی گوش می‌کند.
- اگر از او بپرسید، چشم و گوش و بینی را نشان می‌دهد.
- با اشاره ساده‌تری، سلام، بای- بای، لطفا، و مرسی را می‌گوید.